To nie było moje pierwsze spotkanie z Craigiem i jego zabawną historią. Swego czasu bez przerwy oglądałam psychologiczne filmy, a ekranizacja tej książki również znalazła się wśród nich. Teraz tego żałuję, bo, jak wszyscy wiedzą, czytanie książki po obejrzeniu filmu to już nie to samo. Z początku w ogóle nic nie czułam, miałam wrażenie, że czytam puste słowa i w ogóle nie mogłam wbić się w klimat, jednak kiedy bardzo się skupiłam, udało mi się zjednoczyć z  myślami Craiga i jego opowieścią. Źle mi z tym, że być może piszę tę recenzję przez pryzmat filmu, jednak postaram się jak najlepiej oddać to, co dała mi ta książka. 

Z pozoru wydaje się, że Craig Gilner ma wszystko, co potrzebne do szczęścia dorastającemu człowiekowi - kochająca rodzina dająca mu wsparcie, najlepszy przyjaciel, z którym może pogadać i "czilować", grupa dobrych znajomych oraz miejsce w Liceum Kadr Kierowniczych - najlepszej szkole w Nowym Jorku. Kto by pomyślał, że to właśnie ta ostatnia rzecz okaże się główną przyczyną depresji - doprowadzi go do próby samobójczej i tygodniowego pobytu w szpitalu psychiatrycznym.

"Trudno coś powiedzieć, gdy planujesz się zabić. To właściwie najtrudniejsze i nie ma żadnego związku z psychiką, po prostu nie jesteś w stanie zmusić się do otwarcia ust. Słowa wydają się nie mieć żadnego związku z mózgiem i zamiast płynąć gładko jak zawsze, gromadzą się pod dolną wargą  niczym pokruszone kostki lodu. Więc siedzisz cicho."

Craig jest przykładem człowieka, który boi się porażki i za wszelką cenę stara się jej uniknąć. Życie staje się dla niego jedną wielką męczarnią, pełną niewypełnionych obowiązków, które jak macki oplatają jego umysł, przynosząc ze sobą natłok zadręczających myśli - Jeśli tego nie zrobisz, będziesz miał za niską średnią, aby dostać się na studia.  Nie znajdziesz żadnej pracy i wylądujesz pod mostem. Nawet w dniach wolnych od szkoły macki dają o sobie znać i niszczą go od środka. Chłopak sam zbyt wiele od siebie oczekuje i bez przerwy tylko karci się w myślach, krytykując swoje postępowanie. Mogłoby się wydawać, że koloryzuje, że jego problemy są błahe, ale gdy wszyscy wokół czegoś od ciebie oczekują, a ty starasz się, jak możesz, ale masz wrażenie, że nic ci nie wychodzi, to w końcu tracisz siebie, a twoje życie zaczyna opierać się głównie na byciu człowiekiem, którego chcą widzieć inni.

"Sikanie jest tak przyjemne, że mogłoby trwać wiecznie. Robisz, co masz robić, i już. Zero wysiłku czy planowania. Nie odkładasz tego na później. To chyba z resztą byłoby chore, tak mi się wydaje. Że masz taki problem, że nie możesz się wysikać. Jak anoreksja, tylko z moczem. Nie sikasz, żeby się ukarać. Ciekawe, czy ktoś tak robi?"

W szpitalu psychiatrycznym Gilner poznaje ludzi z prawdziwymi problemami i zaczyna uświadamiać sobie, jak banalne wydają się jego bolączki w porównaniu z trudnościami innych pacjentów. Pan Vizzini przedstawia czytelnikowi proces leczenia depresji. Craig stopniowo staje się częścią szpitalnego środowiska, zaczyna wiele rzeczy rozumieć i jego sposób patrzenia na świat powoli się zmienia. Tam  każdy ma swoją historię i słynie z czegoś innego. Jest kochający grę w karty prezydent Armelio, bezzębna Ebony, wiecznie śpiący Muktada, pragnący ciszy Solomon, złośliwy Humble, próbujący odmienić swoje życie Bobby, Jimmy z tym jego - To ci się zwróci!  no i oczywiście piękna Noelle, mądra i mimo młodego wieku doświadczona przez życie. Razem tworzą całość, której nie straszne są przeszkody dnia codziennego. Autor idealnie ich wszystkich wykreował i wykorzystał nadane im cechy, tworząc sytuacje rozbawiające czytelnika do łez. Z całej tej okoliczności wypływa prosty wniosek - to nie leki sprawiają, że człowiek odzyskuje równowagę - najlepszym lekarstwem na pozbycie się swoich problemów jest kontakt z ludźmi, którzy mają ich zbyt wiele, a i tak potrafią cieszyć się życiem. 

Ned Vizzini pisze przystępnie, a jego styl pełen jest nowatorskich teorii i zabawnych dialogów - porównałabym go nieco do Johna Greena. Tak samo zyskuje sobie uwagę czytelnika i wciąga go w tok wydarzeń. Autor z wielką dokładnością odzwierciedla umysł osoby chorej na depresję i przedstawia świat widziany jej oczami. Podkreśla, jak bezradny jest taki człowiek wobec toczącego się życia. Dla niego wszystko spowite jest w odcieniach szarości, nic już nie ma sensu, każda czynność, inna niż sen czy oddawanie moczu, staje się trudna do zrobienia, a wymioty, bezsenność i natłoki czarnych myśli nie pozwalają mu na poprawne funkcjonowanie.

"Każdy ma problemy. Niektórzy lepiej je ukrywają. Ale nikt nie będzie przed tobą uciekał. Każdy, kto na ciebie spojrzy, będzie wiedział, że można z tobą porozmawiać, że jesteś w stanie wszystko zrozumieć, bo jesteś silna i dzielna. Bo taka właśnie jesteś. Silna i odważna." 

Z początku w tej książce widzimy kontrast dwóch nierozumiejących się światów - ludzi szczęśliwych bez problemów oraz ludzi chorych psychicznie. Jednak wraz z rozwijaniem się akcji, okazuje się, że każdy człowiek szczęśliwy za chwilę może stać się człowiekiem chorym psychicznie, a prawie każdy człowiek chory psychicznie jest człowiekiem szczęśliwym i nie ma na to żadnej wykładni. W dzisiejszym świecie nie sztuką jest zachowanie zdrowych zmysłów - sztuką jest znalezienie w życiu jakiegoś punktu zaczepienia i dostrzeganie rzeczy, z których można czerpać radość. 

"I kto ma gorzej, żołnierzu? Ty czy on?

Nie wiem, kapitanie!

To podchwytliwe pytanie.

Pewnie on. Ja się tu obijam, a on umiera z bólu.

Stać cię na lepszą odpowiedź, chłopcze.

Tak?

Jesteś bystrym dzieciakiem. Powinieneś wiedzieć, gdy ktoś symuluje. I jeszcze jedna sprawa...

Tak?

Dobra robota, żołnierzu. Ciesze się, że nadal jesteś z nami.Wcale nie jest mi z tym lepiej.

W życiu nie chodzi o to, żeby było ci lepiej; masz po prostu wykonać swoje zadanie."

Całkiem zabawna historia to książka przede wszystkim o dorastaniu i poszukiwaniu siebie. Ukazuje wszystkie te problemy, z jakimi musi zmierzyć się młody człowiek, wchodząc w dorosłość, wszystkie te oczekiwania, którym musi sprostać oraz zbyt dużą odpowiedzialność, jaką został obarczony. Jest tu także miejsce na obcowanie ze sztuką oraz na słodki, a zarazem skomplikowany wątek miłosny. Ned Vizzini uświadomił mi, że są na świecie rzeczy, którymi nie warto się przejmować, bo nie należą one do najważniejszych. Najlepsze oceny, wykształcenie, sukces, dobra posada, pieniądze - jeśli na tym teraz opiera się świat, to coś chyba poszło nie tak, bo to wszystko nie jest nikomu do niczego potrzebne. Chodzi przede wszystkim o to, aby być szczęśliwym i nie pozwolić aby nasze życie stało się częścią tego całego schematu kontrolowanego przez otoczenie. 

Ava, dziewczyna obdarzona przez los skrzydłami, opowiada historię swojego trudnego, przepełnionego bólem życia i próbuje zrozumieć, kim jest. W tym celu musi cofnąć się w czasie, odwiedzić przeszłość i rozpocząć badania nad swoim pochodzeniem. Podróż po liniach krwi rodu Roux zaczyna się w 1904 roku, kiedy to na świat przychodzi Emilienne Adou Solange Roux - babka skrzydlatej dziewczyny. Tutaj, w małej, francuskiej wiosce, ma swój początek przeniknięta stratą i cierpieniem opowieść o naznaczonych przez los kobietach i krzywdach, jakie wyrządziła im miłość.

Każdy bohater tej książki ma swoją własną historię, własną tajemnicę. Każdemu z nich przytrafił się jakiś cud. Nikt nie został ominięty przez siłę miłości ani tym bardziej przez ból straty. Kobiety, w których płynie krew Roux'ów, nie posiadają nadludzkich mocy, jednak potrafią dostrzec magię w każdym, z pozoru normalnym zjawisku i daje im to niewiarygodne możliwości. Widzą rzeczy, na które inni nie zwracają nawet uwagi. Są obdarzone niezwykłą wrażliwością na otaczający je świat i wszystko, co z nim związane. Dla Emilienne pohukiwanie sowy było zapowiedzią nadciągającego nieszczęścia. Ten specyficzny dźwięk słyszany w nocy trzy razy, oznaczał bliską śmierć. Otrzymanie bukietu kwiatów też miało swoją symbolikę w zależności od ich rodzaju. Viviane zaledwie raz pociągnąwszy nosem, potrafiła rozpoznać najmniejszą zmianę w każdym przepisie.

Nigdy nie spotkałam się z podobną książką - z tak dobrze napisaną i dopracowaną w każdym szczególe rodową opowieścią. Wydaje mi się, że pomysł wykreowania bohaterki w postaci zwykłej dziewczyny, która urodziła się ze skrzydłami, do typowych nie należy. Sama fabuła jest jedną wielką osobliwością - niesamowicie wciąga i intryguje. Jednak najbardziej w tej książce zachwycił mnie niepowtarzalny, baśniowy klimat, który ma dwie odmiany. Pierwsza pełna jest unoszącego się w powietrzu aromatu wypiekanego chleba z chrupiącą skórką, zapachu ciasta z kremem oblanego czekoladą, świeżych ptysi, belgijskich bułeczek. Czuć w niej nadchodzące obchody przesilenia letniego, bezwarunkową miłość, magię płynącą z natury, wieczną przyjaźń i niezakłócone bezpieczeństwo. Druga odmiana nie pachnie wypiekami, ani żadnym z tych błogich uczuć. Przepełniona jest smakiem słonych łez, uronionych po utraconej miłości, strachem przed tym co nadchodzi, obecnością duchów z przeszłości i unoszącym się w powietrzu zapachem upiornego deszczu, mającego przynieść ze sobą coś, czego nikt nie potrafi zrozumieć. Przypomina nieco atmosferę z Diabelskich Maszyn Cassandry Clare - niepokojąca, tajemnicza, mroczna, a przede wszystkimi trudna do pojęcia.



Jednym z najbardziej tajemniczych wątków tej książki jest opowieść o Fatimie Ines - czarnowłosej dziewczynce mieszkającej w niebieskofioletowym domu na wzgórzu przy ulicy Pinnacle - której dzieje w szczególny, a jednak nieodgadniony sposób, krzyżują się z dziejami Avy. Nie będę zagłębiać się w jej historię, wspomnę tylko, że jest to chyba najbardziej zagadkowa postać ze wszystkich bohaterów. Chciałabym dowiedzieć się o niej więcej. Z chęcią przeczytałabym nawet osobną powieść poświęconą Fatimie, bo to mogłoby być coś wspaniałego.

Osobliwe i cudowne przypadki Avy Lavender to bardzo specyficzna książka. Myślę, że nie wszyscy uznają ją za arcydzieło. Nie zdziwiłabym się, gdyby została okrzyknięta dziwną i pokręconą, jednak spodoba się ludziom, którzy potrafią zajrzeć nieco głębiej i nie boją się lotów w krainę wyobraźni - nie straszne im podróże do przeszłości, nie obawiają się świata duchów i swoich własnych demonów, ale, tak jak bohaterowie książki, żyją z nimi i próbują nad nimi panować. 

Jest to opowieść o wiekach cierpień przeklętej, a zarazem wyjątkowej rodziny oraz o pełnym goryczy oczekiwaniu na utraconą miłość. Książka zostawia po sobie dziwne uczucie bezradności. Po jej przeczytaniu człowiek zastanawia się, czy jest na tym świecie coś, co ma jakikolwiek sens. Uczy, czego nie powinno się robić ze swoim życiem oraz jak nie należy traktować uczuć drugiego człowieka. Idealnie ukazuje ciepłe barwy pierwszej miłości, a co za tym idzie, także zimny powiew związanego z nią zawodu. Porusza problem fanatyzmu - zarówno religijnego, jak i seksualnego, a także braku zrozumienia wśród ludzi. Jednak przede wszystkim pokazuje, że każdy człowiek ma swoje przeznaczenie, które przez całe życie próbuje pojąć, jednak aby tego dokonać, musi najpierw sam zaakceptować indywidualność, jaką los go obdarzył, zacząć dostrzegać wokół siebie małe cudy i doceniać bliskich mu ludzi - bo to właśnie w nich tkwi siła zdolna do pokonania wszystkich przeszkód na drodze życia. Słowa to za mało - sami musicie przeczytać tę książkę, aby pojąć jej geniusz. Odzwierciedla ona wszystkie te rzeczy zbyt trudne do uniesienia przez zwykłego człowieka i zakorzenia się gdzieś głęboko w jego psychice, nie pozwalając o sobie zapomnieć.

I to by było na tyle. Macie zamiar przeczytać którąś z wymienionych pozycji? A może już to zrobiliście? Chętnie zapoznam się z Waszymi opiniami oraz wrażeniami. Do "usłyszenia"! ;)

 

Jedna sroczka smutek wróży,
Dwie radości pełne dni,
Trzy to dziewczę urodziwe,
Cztery - chłopiec Ci się śni,
Pięć da srebra cały dzbanek,
Sześć przyniesie złota moc,
Siedem tajemnicę kryje,
w najstraszniejszą ciemną noc.

~ C.J. Daugherty, Nocna Szkoła

Cała fabuła jest bardzo dokładnie dopracowana. Autorka przez cały czas buduje napięcie, a stworzony przez nią klimat wywołuje w czytelniku dreszcze i pewne uczucie niepokoju. Wprowadza do historii nowe postacie, pozwala im zaufać, a zaraz potem stawia je w świetle, które kompletnie przewraca wszystko do góry nogami i zniekształca obrazy bohaterów, jakie czytelnik uznał za prawdziwe. Każdy ujawniony fakt coś zmienia, a Paula Hawkins zgrabnie składa je wszystkie w całość, aż w końcu tworzy historię, w której nic nie jest takie, jakie się wydawało na początku.

Ludzie, z którymi coś nas kiedyś łączyło, nie pozwalają nam odejść i żebyśmy nie wiem, jak bardzo próbowali, nie wyplączemy się z tego, nie uwolnimy. Może po pewnym czasie przestajemy po prostu próbować.

Przeczytam tyle, ile mam wzrostu (+2,5cm)